Chế độ nô lệ được biết đến ở tất cả mọi quốc gia và các nền văn minh như nền văn minh La Mã, Ấn Độ, Ba Tư và những nền văn minh khác.
Con người trong các nền văn minh đó bị bắt làm nô lệ vì những nguyên nhân khác nhau như chủng tộc, màu da, hoặc chỉ đơn thuần do muốn thống trị, muốn bắt người khác phải làm nô lệ cho mình ..
Người nô lệ trong các thời đại đó là một thứ gì rẻ ạt, không có giá trị gì cả và không có một chút nhân quyền nào.
Những người nô lệ không được coi là con người mà họ bị cư xử như những món hàng, dụng cụ để phục vụ, mọi người được phép xiềng xích người nô lệ trong lúc họ phục vụ để họ khỏi phải trốn chạy, việc hành hạ, đánh đập và giết chết nô lệ không có gì là sai trái.
Không những thế, việc hành hạ,
đánh đập và giết chết nô lệ đôi lúc còn là thú tiêu khiển, là trò giải trí mang
lại niềm vui chẳng hạn như những cuộc đấu vật nổi tiếng của La Mã trong đấu
trường mà những người đấu vật là các nô lệ, họ phải giết nhau để làm thỏa mãn
niềm vui cho chủ nhân của họ.
Nhưng rồi cách đây hơn 1400 năm, Islam đã đến và hướng dẫn toàn thể nhân loại, đã thay đổi tất cả những quan niệm và thái độ.
Islam bắt đầu hướng dẫn
con người cư xử với những người nô lệ một cách tốt đẹp rồi sau đó nó kết thúc
ách nô lệ bằng việc kêu gọi giải phóng tất cả những người nô lệ.
Islam bảo người chủ phải xưng hô đối với kẻ dưới quyền mình bằng cách
xưng hô tốt đẹp nhất, Thiên Sứ Muhammad nói: “Không
ai trong các ngươi được phép nói người nam nô lệ của tôi, nữ nô lệ của tôi mà
hãy nói chàng thanh niên của tôi, người thiếu nữ của tôi.” (Albukhari: 2414).
Mặc dù
người Muslim không bắt buộc phải nuôi ăn con cái của mình với loại thức ăn tốt
nhất mà y ăn nhưng điều này lại là nghĩa vụ bắt buộc của y đối với người nô lệ
..
Thiên Sứ của Islam nói: “Quả thật, những người hầu của các ngươi là những người anh em (đồng đạo) của các ngươi, Allah đã để họ nằm dưới quyền của các ngươi. Do đó, người nào có người anh em (đồng đạo) nằm dưới quyền của mình thì y hãy cho anh ta ăn những gì y ăn, cho anh ta mặc những gì y mặc và chớ bắt anh ta làm những gì quá sức của anh ta. Tuy nhiên, nếu các ngươi giao việc gì nặng nhọc cho họ (người hầu, người giúp việc) thì các ngươi hãy phụ giúp họ” (Albukhari: 2407).
Islam còn qui định những ai hành động xấu cũng như xúc phạm đến người nô lệ thì y phải trả tự do cho người nô lệ đó của y .. Thiên Sứ Muhammad nói: “Ai đánh đập người nô lệ của mình thì y phải chịu mức phạt là trả tự do cho người nô lệ của y.” (Muslim:1657).
Chúng ta đều biết rằng nghị định nổi tiếng của Lincoln về việc giải phóng nô lệ tại Mỹ chỉ được ký kết vào năm 1863 tây lịch nhưng thực tế chế độ nô lệ được giải phóng là do những cuộc chiến mang lại và sự phân biệt chủng tộc vẫn còn tiếp diễn hơn 100 năm sau đó ..
Quả thật, chế độ phân biệt chủng tộc ở Nam Phi (nạn phân biệt chủng tộc) vẫn chưa được xóa bỏ mà mãi cho tới những năm từ 1990 – 1993 tây lịch ..Tuy nhiên, Islam hơn 14 thế kỷ trước đã vạch ra một kế hoạch loại bỏ chế độ nô lệ, sự giải phóng ách nô lệ được dựa theo nguyên tắc thu hẹp đầu vào và mở rộng đầu ra.
Trong Qur’an không chỉ có một câu duy nhất ra lệnh cho việc giải phóng nô
lệ mà có đến hàng chục câu Kinh nói về sự phóng thích và trả tự do cho nô lệ.
Hệ thống giáo lý Islam không chỉ có như thế với vấn đề tự do của nhân
loại mà hầu như tất cả các điều luật Kaffa-rah (xử phạt, kỷ luật, chẳng hạn như
Kaffa-rah cho việc thề làm một việc nào đó nhưng rồi không thực hiện).
Giáo lý
qui định đầu tiên là người sở hữu nô lệ phải phóng thích người nô lệ của mình
còn nếu không sở hữu nô lệ thì y phải tìm kiếm nô lệ và chuộc tự do cho người
nô lệ đó nếu như có khả năng về tiền bạc và tài sản ..
Sau đó, Islam nhấn mạnh ân phước của việc giải phóng và trả tự do cho các
nô lệ cho dù không có nguyên nhân.
Islam đã nhấn mạnh việc làm này là việc làm
tốt nhất nơi Allah. “Ai giải phóng một người nữ nô lệ thì
Allah sẽ giải phóng các bộ phận cơ thể của y khỏi Hỏa Ngục tương ứng với các bộ
phận cơ thể của cô ta” (Muslim: 1509).
Islam
còn bắt người chủ phải đồng ý với yêu cầu của người nô lệ rằng khi nào người nô
lệ muốn chuộc thân thì anh ta được quyền làm việc và dành tiền để chuộc lại bản
thân mình. (Chương 24 – Annur: 33).
Ngoài
ra, còn nhiều qui định khác nữa nhằm bảo vệ quyền lợi của người nữ nô lệ cũng
như trả tự do cho tập thể nô lệ và thay đổi cuộc sống của họ ..
Và người Mu’azzin (người hô gọi thông báo đến giờ lễ nguyện Salah) của
Thiên Sứ Muhammad từng là một trong những người nô lệ trước đó ..
Vào thời điểm mà thế giới vẫn còn vỗ tay lấy làm vinh hạnh và tự hào về
việc có người đứng đầu là người cùng một màu da hay cùng một dân tộc cụ thể nào
đó, và đó là vào thế kỷ thứ VI tây lịch, trong khi ở tại Makkah - pháo đài của
những người Muslim, cái nôi của Islam – lại có một người đứng đầu cai quản bởi
một người đàn ông từng là người nô lệ với tên thường gọi Ibnu Abza ..
Khi chúng ta nhớ lại rằng nữ sinh viên da đen đầu tiên được tiếp nhận vào học tại trường của người da trắng Hoa Kỳ năm 1957 tây lịch là trong bối cảnh lên án và chỉ trích của những người da trắng thì chúng ta không nên quên rằng cách đây hơn 14 thế kỷ, đã có một vị học giả lớn nhất tại Makkah thuyết phục tất cả mọi người theo quan điểm của ông về những điều trong hành hương Hajj, đó là Ata’ bin Abu Rabaah, ông là người châu Phi, cha của ông được trả tự do khỏi ách nô lệ trong buổi đầu của Islam.